Bevoegdheden
De VCT heeft verschillende bevoegdheden .
1. Vragen om advies
Vragen om advies kunnen worden ingediend door zowel de federale als de gemeenschaps –en gewestministers, door de leidinggevenden van administratieve overheden, of door de burgemeesters, de provinciegouverneurs of hun gemachtigden (art. 10 KB 11 maart 2018).
De ministers kunnen de VCT raadplegen over alle algemene zaken die de toepassing van de bestuurstaalwetgeving betreffen (art. 61, § 2 Bestuurstaalwet). Zij zijn verplicht om het advies in te winnen indien het een reglementair besluit aangaande de toepassing van de Bestuurstaalwet betreft.
Een vraag om advies is verplicht wanneer ze betrekking heeft op het verdelen van betrekkingen over taalkaders in de centrale diensten en de uitvoeringsdiensten onderworpen aan het voorafgaand advies van de VCT.
2. Klachten
In het kader van haar toezichtsopdracht spreekt de VCT zich uit door middel van adviezen naar aanleiding van klachten die ingediend werden door particulieren wegens een mogelijke overtreding van de bestuurstaalwetgeving.
Iedereen kan bij de voorzitter van de VCT een klacht indienen, zonder een belang te moeten aantonen, uitgezonderd bij de bijzondere klachtenprocedure. De enige vereiste is dat de klacht ondertekend en gericht is aan de voorzitter van de VCT.
3. Het onderzoeksrecht van de VCT
De VCT kan op eigen initiatief of naar aanleiding van klachten en vragen om advies in de verschillende openbare diensten onderzoeken instellen in verband met de naleving van de bestuurstaalwetgeving en deze onderzoeken afronden met het uitbrengen van een advies (art. 61, § 4 Bestuurstaalwet en art. 16 KB 11 maart 2018). Zij kan om overlegging verzoeken van alle stukken die haar nodig lijken voor haar onderzoek. Zij mag ook ter plaatse alle vaststellingen doen.
4. Taalexamens
De VCT is eveneens bevoegd voor het toezicht op alle examens die hun grondslag hebben in de Bestuurstaalwet. Het betreft hier met name taalexamens georganiseerd door Werkenvoor.be, alsmede de taalexamens georganiseerd door de taalgrensgemeenten. De VCT stuurt naar de examens een waarnemer en gaat na of deze examens georganiseerd worden volgens de voorgeschreven regels.
Als dusdanig is de VCT gerechtigd om de vernietiging van een benoeming te vorderen, indien deze benoeming zou zijn geschied na een taalexamen dat volgens de VCT niet op correcte wijze is verlopen.
5. Beroep bij de Raad van State, afdeling bestuursrechtspraak
De VCT heeft de mogelijkheid om bij de Raad van State een annulatieberoep in te stellen tegen bestuurshandelingen die tot stand zijn gekomen in strijd met de Bestuurstaalwet. In tegenstelling tot de gangbare termijn van 60 dagen, beschikt zij daarvoor over een termijn van 5 jaar (art. 58 Bestuurstaalwet).
6. Het substitutierecht
Het substitutierecht, of de indeplaatsstelling, houdt in dat particulieren gedomicilieerd in de rand- en taalgrensgemeenten, particulieren die hun woonplaats hebben in de gemeenten van het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad, particulieren die in het Duitse taalgebied wonen en particulieren uit Malmédy en Waimes bij de VCT klacht kunnen indienen met betrekking tot het taalgebruik van de administratieve overheden in hun betrekkingen met de particulieren en met het publiek, op voorwaarde dat zij een belang aantonen.
7. Verslagen
Tot slot brengt de VCT ten aanzien van de regering jaarlijks een verslag uit over haar werkzaamheden (art. 62 Bestuurstaalwet). Dit verslag wordt aan de Wetgevende Kamers overgemaakt, alsmede aan alle federale ministers. In de praktijk krijgen evenzeer alle voorzitters van de parlementen van de gemeenschappen en de gewesten, alsook de minister-presidenten van alle regeringen, dit verslag.
Ten aanzien van de federale minister van het Openbaar Ambt brengt de VCT eveneens ieder jaar een verslag uit betreffende de controles op de taalexamens die door Werkenvoor.be worden afgenomen.
